“ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈကို ေမတၱာတရားနဲ႔ ေျဖရွင္းဖို႔” Benedict Rogers တိုက္တြန္း

“ဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈကို ေမတၱာတရားနဲ႔ ေျဖရွင္းဖို႔” (ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ခရစ္ယာန္ေသြးစည္း ညီညႊတ္ေရးအဖြဲ႔

CSW ရဲ႔ အေရွ႔အာရွေရးရာဌာန အႀကီးအကဲ Benedict Rogers ႏွင့္ ဗီြအိုေအ ျမန္မာပုိင္းဌာနမွဴး ဦးသန္းလြင္ထြန္း ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္း) လူမ်ဳိးမတူသူေတြၾကား မုန္းတီးေရးနဲ႔ အၾကမ္းဖက္လံႈ႔ေဆာ္မႈေတြကို ေမတၱာတရားနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအသံေတြက ဖုံးလႊမ္းႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးတယ္လို႔ (Christian Solidarity Worldwide) လို႔ေခၚတဲ့ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာခရစ္ယာန္ေသြးစည္းညီညႊတ္ေရးအဖြဲ႔ CSW က ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။ လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္မႈေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအားလံုး ပါဝင္ပတ္သက္ေနတာ မဟုတ္ဘဲ၊ ၉၆၉ လိုအဖြဲ႔ေတြ။ ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာေရးအမည္ခံၿပီး မုန္းတီးမႈ ဝါဒျဖန္႔ေနသူေတြက လံႈ႔ေဆာ္ေနၾကတယ္လုိ႔ ယူဆတဲ့အေၾကာင္း CSW အဖြဲ႔က သံုးသပ္လိုက္ပါတယ္။ Interfaith လို႔ေခၚတဲ့ ဘာသာေပါင္းစံုပါဝင္တဲ့ အဖြဲ႔ေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းေတြ ကို ေဆာ္ၾသလံႈ႔ေဆာ္ေနတာေတြကိုလည္း အားေပးဖို႔လိုေၾကာင္း ျမန္မာျပည္က ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ အေနနဲ႔လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကိုလိုလားတဲ့ အေနအထားေတြကို ပိုၿပီးက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဖာ္ ထုတ္ေျပာဆိုၾကဖို႔လိုေၾကာင္း CSW အဖြဲ႔ရဲ႔ အေရွ႔အာရွေရးရာဌာန အႀကီးအကဲ Benedict Rogers က ေျပာဆိုပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေနတာကို အသိအမွတ္ျပဳ ႀကိဳဆိုေပမယ့္ အစိုးရအေနနဲ႔ ေဒသခံအာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြကို အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ရမလဲဆိုတာကို ထိေရာက္စြာ ညႊန္ၾကားၾကၿပီး၊ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြအျပင္၊ မုန္းတီးေရး ဝါဒျဖန္႔ေနသူေတြကိုပါ ဥပေဒအရ တားဆီးအေရးယူဖို႔ တာဝန္ရွိေၾကာင္းလ ည္း ေထာက္ျပပါတယ္။

 ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အထူးသျဖင့္ အေနာက္ႏုိင္ငံ မီဒီယာေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြ ျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ အစိုးရကေတာ့ ဘာသာေရး ပဋိပကၡမဟုတ္ဘူး၊ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းၾကားမွာျဖစ္တဲ့ သာမန္ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားမႈေတြပဲလို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒါကို ဘယ္လိုျမင္လဲခင္ဗ်ား။

 Benedict Rogers ။ ။ ႏွစ္မ်ဳိးစလံုးလို႔ထင္ပါတယ္။ ျပႆနာျဖစ္ရတဲ့ အရင္းခံအေၾကာင္းေတြထဲမွာ ဘာသာေရးသက္သက္တင္ မကဘဲ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရး အေျခခံျပႆနာေတြ အျပင္ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာေတြပါ ပါဝင္ေနတာကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ အၾကမ္းဖက္မႈေတြဟာ အဓိကအားျဖင့္ မြတ္စ္လင္မ္အသိုင္းအဝိုင္းကိုပဲ ပစ္မွတ္ထားခဲ့တာဆိုေတာ့ ဘာသာေရးအေျခခံ ျပႆနာဆိုတာ ရွင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း က်ေနာ္တို႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိထားရမယ့္အခ်က္က ဒီျပႆနာမွာ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအားလံုး ပါဝင္ေနတာ မဟုတ္ဘူးဆိုတဲ့ အခ်က္ပါ။ ၉၆၉ အဖဲြ႔လိုအဖဲြ႔ေတြ ဒါမွမဟုတ္ ဘာသာေရးအမည္ခံၿပီး မုန္းတီးမႈေတြ ဝါဒျဖန္႔ေနတဲ့လူေတြက လုပ္ေနၾကတာပါ။ ျမန္မာျပည္က ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအားလံုးကို ကိုယ္စားမျပဳပါဘူး။ ဗုဒၶဘာသာဝင္အမ်ားစုက ဒီအၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ဆန္႔က်င္ၾကပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းမႈကို လိုလားတဲ့ သူတို႔ရဲ႕သေဘာထားေတြကို ပိုၿပီးက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေဖာ္ထုတ္ေျပာဆိုလာၾကဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

 ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒါေပမဲ့လည္း တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အထူးသျဖင့္ ျပည္ပေရာက္ မြတ္စ္လင္မ္ေတြအေနနဲ႔ ျမန္မာႏို္င္ငံမွာ မြတ္စ္လင္မ္ေတြဟာ အႀကီးအက်ယ္ ႏွိပ္ကြပ္ခံေနရတဲ့ အေျခအေနေတြမွာ ရွိေနတယ္လို႔ ေျပာဆိုေနၾကတာေတြ ရွိပါတယ္။ ခင္ဗ်ားေရာ အဲဒီလို ျမင္သလားခင္ဗ်ား။ 

Benedict Rogers ။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း မြတ္စ္လင္မ္ေတြကို ပစ္မွတ္ထားၿပီး အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြ ရွိခဲ့တယ္ဆိုတာေတာ့ က်ေနာ္ျမင္ပါတယ္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ကအစျပဳၿပီး မိတၳီလာ၊ လာ႐ႈိး၊ ဥကၠံ စသျဖင့္ ပ်ံ႔ႏွံ႔ခဲ့ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ မတ္လတုန္းကလည္း က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ေနျပည္ေတာ္နားက ေက်းရြာတစ္ခုကို သြားၾကည့္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီမွာ မြတ္စ္လင္မ္တခ်ဳိ႔ တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရတယ္။ ဗလီနဲ႔ စာသင္ေက်ာင္းတခ်ဳိ႔ ဖ်က္ဆီးမီး႐ႈိ႔ခံခဲ့ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ က်ေနာ္ မေရာက္ခင္ သံုးရက္ေလာက္အလိုကမွ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ အရင္က နွစ္ေပါင္း (၂ဝဝ) ေက်ာ္ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြနဲ႔ အတူယွဥ္တဲြေနလာခဲ့တာ ဘာမွမျဖစ္ခဲ့ဘဲ အခုမွ မုန္းတီးတိုက္ခိုက္မႈေတြ ေပၚလာတာျဖစ္ၿပီး သူတို႔အားလံုး စိုးရိမ္ထိတ္လန္႔ေနၾကရတယ္လို႔ က်ေနာ့္ကို ေျပာျပပါတယ္။

 ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အဲဒါ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ခင္ဗ်ား။ 

 Benedict Rogers ။ ။ ေျဖရတာ အေတာ္ခက္ပါတယ္။ ျပႆနာက အေတာ္မ်ားပါတယ္။ ပထမအေနနဲ႔ကေတာ့ ၉၆၉ လို အစြန္းေရာက္ လႈပ္ရွားမႈေတြက ဗုဒၶဘာသာကို ခုတံုးလုပ္ၿပီးေတာ့ မြတ္စ္လင္မ္ မုန္းတီးေရးဝါဒ ျဖန္႔ေနတဲ့ ျပႆနာပါ။ တခ်ဳိ႔ကလည္း ဒီျပႆနာမွာ အစိုးရက ေနာက္ကြယ္က ဝင္ၿပီးပါေနတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိေပမယ့္ အေထာက္အထား အတိအက်ေတာ့ က်ေနာ္မေတြ႔ရပါဘူး။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ျပႆနာျဖစ္တဲ့ ေနရာေတြမွာ လံုၿခံဳေရးေတြက ထိထိေရာက္ေရာက္ဝင္ၿပီး ထိန္းသိမ္းတားဆီးေပးျခင္း မရွိခဲ့တဲ့အခ်က္ပါ။ မိတၳီလာမွာ ျဖစ္ခဲ့သလိုမ်ဳိးေပါ့။ ရဲေတြက ဝင္ထိန္းေပးမွာ မဟုတ္ဘူး။ လုပ္ခ်င္တာလုပ္လို႔ရမယ္ဆိုတဲ့ အသိမ်ဳိး ရွိေနေတာ့ လူေတြလက္ရဲဇက္ရဲနဲ႔ တျခားေနရာေတြမွာ လုိက္လုပ္တဲ့အျဖစ္ေတြ ရွိလာခဲ့ပါတယ္။

 ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ဒီလိုလံုၿခံဳေရးက ဝင္တားမေပးတာအျပင္ ျမန္မာျပည္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လို ပုဂိၢဳလ္မ်ဳိးကေတာင္ ဒီဘာသာေရးကိစၥေတြမွာ ႏႈတ္ဆိတ္ေနတယ္ဆိုၿပီး ေဝဖန္တာေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို အဓိကထားတာကေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ မၾကာေသးခင္ကပဲ ဒီလိုဘာသာေရး အၾကမ္းဖက္မႈ ျပႆနာမ်ဳိးေတြမွာ သူတစ္ေယာက္တည္း ဝင္ၿပီး တားျမစ္လို႔ မရႏိုင္ဘူးလို႔ေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ခင္ဗ်ားအေနနဲ႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႔ အခန္းက႑ကို ဘယ္လိုျမင္သလဲခင္ဗ်ား။ ျမန္မာ အစိုးရအေနနဲ႔ ဘာေတြမ်ား လုပ္ဖို႔လိုေနတယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။ 

 Benedict Rogers ။ ။  ဒီေနရာမွာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြကို ဘယ္သူေတြက က်ဴးလြန္သလဲဆိုတာနဲ႔ ဒီက်ဴးလြန္မႈေတြကို တားဆီးဖို႔ ဘယ္သူ႔မွာ တာဝန္ရွိသလဲဆိုတာ ၾကည့္ရပါလိမ့္မယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ ေဒသခံအာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ လံုၿခံဳေရးရဲတပ္ဖဲြ႔ေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ညႊန္ၾကားၿပီး တားဆီးလုပ္ေဆာင္သြားဖို႔ တာဝန္ရွိတာပါ။ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္သူေတြအျပင္ မုန္းတီးေရးဝါဒ ျဖန္႔ေန သူေတြကိုပါ ဥပေဒအရ တားဆီးဖို႔အေရးယူဖို႔ တာဝန္ရွိပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကေတာ့ အစိုးရမဟုတ္တဲ့အတြက္ ဒီကိစၥေတြမွာ အာဏာမရွိပါဘူး။ အဲဒီေတာ့ သူတစ္ေယာက္တည္း မစြမ္းေဆာင္ႏိုင္ဘူးလို႔ ေျပာတာဟုတ္ပါတယ္။ သူ႔အေနနဲ႔ ႏႈတ္ဆိတ္ေနတယ္လို႔ အေျပာခံရတာလည္း သိပ္ေတာ့မတရားပါဘူး။ တကယ္တမ္းမွာ သူလည္း မြတ္စ္လင္မ္အသိုင္းအဝိုင္း ေခါင္းေဆာင္ေတြ နဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ပါတယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔က ဒီျပႆနာေတြကို အခုထက္ပိုၿပီး က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေဝဖန္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာစစ္တပ္နဲ႔ေရာ၊ ၉၆၉ အဖဲြ႔လို ဘာသာေရးအဖဲြ႔ေတြနဲ႔ပါ ဆန္႔က်င္ေျပာရမယ့္ပံု ျဖစ္ေနေတာ့ နည္းနည္း အခက္အခဲရွိပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးအေနနဲ႔ လာမယ့္ ၂ဝ၁၅ ခုနွစ္မွာ အာဏာရယူႏိုင္ဖို႔ ရည္မွန္းခ်က္ရွိမယ္ဆိုရင္ အနည္းဆံုးေတာ့ စစ္တပ္က ဆန္႔က်င္မလာေစဖို႔ လိုေနတယ္ဆိုတဲ့ အေျခအေနရွိေနေတာ့ သူလည္းခ်ိန္ဆရတာေတြ ရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမား တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ေရာ၊ အမ်ဳိးသားေခါင္းေဆာင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ပါဆိုရင္ေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ အတူယွဥ္တဲြ ေနထိုင္ေရးေတြကို သူပိုေျပာလာလိမ့္မယ္လို႔ က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။

 ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္တဲ့ တိုးတက္မႈေတြ ရွိေနတယ္လို႔ ခင္ဗ်ားေျပာခဲ့ပါတယ္။ အဲဒါဘာေတြလဲခင္ဗ်ား။ CSW (Christian Solidarity Worldwide) ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ ခရစ္ယာန္ေသြးစည္းေရးအဖဲြ႔ရဲ႔ အခန္းက႑ကေရာ ဘယ္လိုရွိပါသလဲ။

 Benedict Rogers ။ ။ ဘယ္လို အစိုးရအဖဲြ႔အစည္းမ်ဳိးမဆို မွန္ကန္တဲ့လုပ္ရပ္ေတြ လုပ္လာၿပီးဆိုရင္ အသိအမွတ္ျပဳရမယ္၊ အားေပးရမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ က်ေနာ္ခံယူပါတယ္။ အလားတူပဲ အမွားေတြကို က်ဴးလြန္တယ္ဆိုရင္ ေထာက္ျပေဝဖန္ၿပီး အေျပာင္းအလဲေတြကို ေတာင္းဆိုသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာအစိုးရရဲ႔ အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ လြႊတ္ေပးတယ္၊ ေဒၚစုနဲ႔ ေဆြးေႏြးတယ္၊ ေဒၚစုကို NLD နဲ႔အတူ လႊတ္ေတာ္ထဲ ဝင္ခြင့္ေပးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ လူမႈလူ႔အသိုင္းအဖဲြ႔အစည္းေတြအတြက္ အခြင့္အလမ္းေတြ ပိုရလာၿပီးဆိုတာကိုလည္း က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္ ျမင္ခဲ့ပါတယ္။ မီဒီယာပြင့္လင္းမႈနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ေတြလည္း အေတာ္ရွိလာေနပါၿပီ။ ဒီႏွစ္ဆန္းပိုင္းကဆို ၿဗိတိန္အထက္လႊတ္ေတာ္က Lord Altorn နဲ႔ အတူ ျမန္မာျပည္ကို က်ေနာ္သြားခြင့္ရခဲ့ပါတယ္။ ရန္ကုန္က စားေသာက္ဆိုင္တစ္ဆိုင္ မွာ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းေတြ၊ လႈပ္ရွားတက္ႂကြသူေတြ၊ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းဝင္ေတြ ရာေက်ာ္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုၿပီး ဒီမိုကေရစီေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာေတြကို ေဟာေျပာေဆြးေႏြးခြင့္ ရခဲ့ပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးကို လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္အထိ ဘယ္လိုမွ ျဖစ္လာမယ္လို႔ေတာင္ မထင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒီေတာ့ ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ တိုးတက္မႈေတြကို ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လဲ အားလံုးေကာင္းသြားၿပီလို႔ အခ်ိန္မတန္ခင္ တက္မေထာင္ အေပ်ာ္က်ဴးတာမ်ဳိးေတာ့ က်ေနာ္မျဖစ္ေစခ်င္ပါဘူး။

 ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ အခု ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြမွာ ႀကိဳတင္တားဆီးဖို႔ေရာ ဘယ္လို အေပါင္းလကၡဏာေဆာင္ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ေတြ႔ခဲ့ရသလဲ။ 

    Benedict Rogers ။ ။   လူမႈအဖဲြ႔အစည္းေတြ ေနရာရလာတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ေတြ ရွိလာတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္အရပဲ အေပါင္းလကၡဏာ ေဆာင္တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာဆိုရင္ Interfaith လို႔ေခၚတဲ့ ဗုဒၶဘာသာ၊ မြတ္စ္လင္မ္စတဲ့ ဘာသာေပါင္းစံုပါတဲ့ အဖဲြ႔ေတြက ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္ငန္းေတြကို ေဆာ္ၾသလုပ္ေဆာင္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြကို အားေပးရမွာပါ။ ဒီလိုအဖဲြ႔ေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ အလားတူပဲ ဗုဒၶဘာသာေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ ခရစ္ယာန္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ကလည္း ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ပါတယ္။ ျမန္မာခရစ္ယာန္အသင္းေတာ္က ဘုန္းေတာ္ႀကီး Charles Bo ကဆိုရင္ ေၾကညာခ်က္ေတြ ထုတ္ခဲ့ၿပီး က်ေနာ္ကုိယ္တိုင္လည္း အတူတဲြၿပီး ေဆာင္းပါေတြ ေရးခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ေျပာဆိုခြင့္ရတာေတြဟာ ေကာင္းတဲ့လကၡဏာပါ။ မုန္းတီးေရးနဲ႔ အၾကမ္းဖက္လႈံ႔ေဆာ္မႈေတြ ကို ေမတၱာတရားနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအသံေတြက ဖံုးလႊမ္းႏိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။

 ဦးသန္းလြင္ထြန္း ။ ။ ၿပီးခဲ့တဲ့လတုန္းက တိုင္းမ္စ္မဂၢဇင္း (Time Magazine) မွာ ၉၆၉ ဘုန္းႀကီးဝီရသူကို စစ္ေသြးႂကြဗုဒၶဝါဒီလို႔ ေခါင္းစဥ္တပ္လိုက္ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ အေတာ္မ်ားမ်ား ေဒါသျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာဝင္အမ်ားစုအေနနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဒီလိုစစ္ေသြးႂကြဆိုတာကို ေရာေထြးၿပီး အေခၚမခံခ်င္ၾကပါဘူး။ ဒါ မအပ္စပ္ဘူးလို႔လည္း ဆိုၾကပါတယ္။ ျမန္မာဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အေနာက္မီဒီယာေတြမွာ မွ်မွ်တတ ေရးသားမႈေတြရွိတယ္လို႔ ထင္သလားခင္ဗ်ား။ 

      Benedict Rogers ။ ။        အေနာက္မီဒီယာေတြက ဝီရသူကုိ စစ္ေသြးႂကြဗုဒၶဝါဒီလို႔ ေခၚေဝၚတာဟာ တစ္နည္းအားျဖင့္ေတာ့ မွန္တယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႔ေဟာၾကားခ်က္ေတြထဲမွာ စစ္ေသြးႂကြလႈံ႔ေဆာ္ခ်က္ေတြ ပါေနပါတယ္။ က်ေနာ္ နားလည္သေလာက္ ဗုဒၶဘာသာမွာေတာ့ ဒါေတြမရွိပါဘူး။ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာစတဲ့ အဓိကအခ်က္ေတြဟာ ဝီရသူရဲ႕ ေဟာၾကားခ်က္ေတြ နဲ႔ ၉၆၉ လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ေပ်ာက္ကြယ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ဒီလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ လုပ္ရပ္ေတြကို စစ္ေသြးႂကြ ဗုဒၶဝါဒီေတြလို ေဖာ္ျပတာဟာ မွန္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလႈပ္ရွားမႈေတြဟာ ျမန္မာဗုဒၶ ဘာသာဝင္ေတြအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳေနတယ္လို႔ ယူဆရင္ေတာ့ မွားပါလိမ့္မယ္။ ဥပမာ အစၥလာမ္မွာ အစြန္းေရာက္ အစၥလာမ္ေတြရွိေပမယ့္ အစၥလာမ္ဘာသာဝင္ေတြအားလံုးကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီလုိအေျခအေနမ်ဳိး အထင္အျမင္မွားတာမ်ဳိးေတြကို ေရွာင္လြႊားခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေမတၱာ၊ က႐ုဏာတရားေတြကို ေရွ႔ထားတဲ့ ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြအေနနဲ႔ ဒီမုန္းတီးမႈ လႈံ႔ေဆာ္တဲ့လႈပ္ရွားမႈေတြကို ဆန္႔က်င္ေၾကာင္း ပိုၿပီး ရဲရဲဝ့ံဝ့ံ ထြက္ၿပီးေျပာဆိုလာၾကဖို႔ လိုတယ္လို႔ က်ေနာ္ ထင္ပါတယ္။ Refer: VOA News, 01.10.2013