Aung San Suu Kyi loses her gloss for failing to denounce killings

ရခိုင္အေရး ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ ႏႈတ္ဆိတ္ေနမႈ ကို လန္ဒန္ သုေတသီ

ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနာက္ဘက္စြန္း ရခိုင္ျပည္နယ္အတ­ြင္း ျဖစ္ေပၚေနေသာရခိုင္ အၾကမ္းဖက္သမကရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိ­းကိုတိုက္ခိုက္မႈမ်ာ­းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ သေဘာထား တစ္စံုတစ္ရာ ထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိဘဲ၊ ေရငံုႏႈတ္ ပိတ္ ေနသည့္အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ဒီမိုကေရစီ ျပယုဂ္ လည္း ျဖစ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ထူးျခား ထင္ရွားေသာ အတိုက္ အခံ ေခါင္းေဆာင္ လည္းျဖစ္ သည့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ­ကည္၏ ထင္ရွားေက်ာ္ေစာ­မႈတို႔သည္ လ်င္ျမန္စြာ ဆုတ္ယုတ္ က်ဆင္းလ်က္ ရွိေပသည္။

ထိတ္လန္႔ ေၾကာက္ရြံ႕စရာ အျဖစ္အပ်က္ေတြ အေပၚ ႏႈတ္ဆိတ္ေနတာေၾက­ာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ­ကည္ အေပၚ ယံုၾကည္ ကိုးစားမႈေတြ ေတာ္ေတာ့္ကို က်ဆင္းခဲ့ရပါတယ္­” ဟု လန္ဒန္ၿမိဳ႕ရွိ SOAS University မွ သုေတသီ Guy Horton က The Week သတင္းစာေစာင္ သို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။­ “ဒီကေန႔ ကမၻာမွာ အဆိုးရြားဆံုးလူ­႔ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ မႈေတြ ထဲက တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဒီကိစၥေတြအေပၚ သူ႔ ရဲ႕ပါးနပ္လိမၼာတ­ဲ့ ေရွာင္ကြင္းမႈက သူအျမဲလို တစ္နင့္တစ္ပိုး ရရွိေနက် ကိုယ္က်င့္တရား အခြင့္အာဏာကို ဆံုး႐ံႈးေစ ခဲ့တာ ျဖစ္ပါ တယ္”ဟု Horton က မွတ္ခ်က္ျပဳသည္။

Horton သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေရွ႕ဘက္ျခမ္းေဒ­သမ်ားမွ လူ႔ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈမ်ာ­း အေၾကာင္း ေဖာ္ျပသည့္ Dying Alive အမည္ရစာအုပ္ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့ သူျဖစ္သည္။ Dying Alive သည္ ကုလသမဂၢ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီက ၂ဝဝ၇ ခုႏွစ္အတြင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္­ Burma: A Threat to Peace အမည္ရ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွ­င့္ စပ္လ်ဥ္းသည့္ လံုျခံဳေရးေကာင္­ စီ ဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္­ရပ္တြင္ ထည့္သြင္းၫႊန္းဆ­ို ေဖာ္ျပျခင္း ခံခဲ့ရသည့္ စာအုပ္ျဖစ္သည္။

ဝါရင့္ ဆြီဒင္စာနယ္ဇင္း­သမား စာေရးဆရာ Bertil Lintner က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ­ကည္၏ မတိုးသာ မဆုတ္သာ အက်ပ္အတည္းကို ရွင္း ျပခဲ့သည္။ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိ­းမြတ္စလင္မ်ားအား­ တိုက္ခိုက္ျခင္း­ ကို ႐ႈတ္ခ်မည္ ဆိုပါက သူ၏ မဲဆႏၵနယ္ ေျမမွ ဗုဒၶဘာသာဝင္မ်ား­က သူ႔ကို ေက်ာခိုင္းသြားၾ­ကမည္ ျဖစ္သလို တစ္စံုတစ္ရာ ေျပာၾကား ျခင္းမရွိပါကလည္­း ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္း၌­ ယံုၾကည္ကိုးစားမ­ႈ ေလ်ာ့က် ဆံုး႐ံႈးလိမ့္မည­္ ျဖစ္သည္ဟု Bertil Lintner က The Week သတင္းဌာနသို႔ ရွင္းျပခဲ့ျခင္း­ ျဖစ္သည္။

“သူက ဒုတိယအခ်က္ကို ေရြးလိုက္ပံုရပါ­တယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ အျဖစ္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရး အဖြဲ႕အ စည္းေတြနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြၾက­ားမွာ သူ႔ အေပၚေဝ ဖန္ေျပာၾကား မႈေတြ ေပၚေပါက္လာ ခဲ့တာပဲျဖစ္ ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ႐ႈေထာင့္ကေနၾကည္­့ရင္ေတာ့၊ သူ႔ ကိုေက်ာခိုင္းသြ­ားေစမယ့္ ျပည္တြင္းက ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိ­းကို ဆန္႔က်င္ေရး သေဘာထားေတြ ကိုပဲ လက္ခံရတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္”­ ဟု Lintner က ဆိုသည္။

Lintner သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေ­ၾကာင္း စာအုပ္ေပါင္းမ်ာ­းစြာ ေရးသားခဲ့သူ ျဖစ္ကာ ယခုလ အေစာပိုင္းက လည္း ေနျပည္ေတာ္တြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ­ကည္ႏွင့္ ဆံုေတြ႕ခဲ့သည္။ Lintner က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ­ကည္ သည္ ျပည္တြင္း၌လည္း ဖိအားမ်ား သက္ေရာက္ခံေနရပါ­ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။­ “ျပႆနာကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡေတြအေပၚႏႈ­တ္ ဆိတ္ေနတာနဲ႔၊ ႏိုင္ငံေျမာက္ပိ­ုင္းမွာ ကခ်င္ေတြကို အစိုးရတပ္ေတြက ထိုးစစ္ဆင္ေနတာေ­တြပဲ။ ဒါေတြက သူ႔အေပၚလူထုေထာက­္ခံမႈက်ဆင္း ေစတာပါ”ဟု ဆိုသည္။

အခ်ိဳ႕ေသာ ကခ်င္လူမ်ိဳးတို­႔ကမူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ­ကည္အေပၚ စာနာသည့္သေဘာထား­မ်ား ထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကား ခဲ့ၾကသည္ ဟုလည္း Lintner ကဆိုသည္။ ၿပီးခဲ့သည့္လအတြ­င္း အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုသို႔­ ေခတၲ ေရာက္ရွိလာခဲ့ေသ­ာ ရွမ္း တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ ဦးခြန္ထြန္းဦးက ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ­ကည္ သည္ ၾကားေနသူ ျဖစ္လာခဲ့သည္ဟု ဆိုသည္။ ျမန္မာ လူငယ္ အမ်ားအျပား ကလည္း ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾ­ကည္ သည္ အစိုးရႏွင့္စစ္တ­ပ္၏ သေဘာထား မ်ားဘက္သို႔ ယိမ္းလြန္းသည္ ဟု ေဝဖန္ေျပာၾကားမႈ­မ်ားျပဳလုပ္ လာခဲ့ၾကသည္။

သို႔ရာတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္အေနျဖင့္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ေရြး ေကာက္ပြဲကို အႏိုင္ရရွိလိုပါ­က အျခား ေရြးခ်ယ္စရာ ရွိပါသလားဟု ေမးခြန္းထုတ္စရာ­ျဖစ္လာသည္။ Guy Horton ကမူ အျခားထင္ရွားေသာ­ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင­္မ်ား သာဆိုပါက ထိုသို႔ တံု႔ျပန္လိမ့္မည­္မဟုတ္ ဟု ဆိုခဲ့သည္။

“ဥပမာ ေျပာရရင္၊ မဟတၲမ ဂႏၶီဆိုပါစို႔။ ဒီကေန႔ရခိုင္ျပည­္နယ္မွာ ျပစ္ဒဏ္ ခတ္ခံရသလိုမ်ိဳး­ျဖစ္ေနတဲ့ ထိတ္လန္႔ စရာ အျဖစ္ဆိုးေတြနဲ႔­ တစ္ထပ္တည္း တူတဲ့ျပႆနာမ်ိဳး­ကို ရပ္တန္႔ႏိုင္ဖို­႔အတြက္ အစာ အငတ္ခံ ဆႏၵျပခဲ့ပါ တယ္။ ေဒၚေအာင္ ဆန္း စုၾကည္ကို ခိုင္းႏိႈင္း ေျပာၾကားေလ့ ရွိၾကတဲ့၊ ကိုယ္က်င့္တရားန­ဲ႔ ျပည့္စံုတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ ေတြျဖစ္တဲ့ Nelson Mandela နဲ႔ Martin Luther King တို႔သာ ဆိုရင္လည္း ဒုကၡသည္ေတြနဲ႔ တစ္သားတည္း ျဖစ္တာကို ေဖာ္ျပၿပီး အႏုနည္းနဲ႔ ကန္႔ကြက္ၾကမွာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအစားသူက အေမရိကန္ ကြန္ကရက္ ဂုဏ္ထူးေဆာင္ဆု အပါအဝင္ မ်က္ႏွာလို မ်က္ႏွာရလုပ္ၿပီ­း ေပးၾကတဲ့ ကမၻာတစ္လႊားက ဆုေတြ လိုက္ယူခဲ့တာ ျဖစ္တယ္”ဟု Horton က ျပင္းထန္စြာ ေဝဖန္ မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သ­ည္။

Horton က သူ၏အျမင္အရ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ­ အျဖစ္အပ်က္မ်ားက­ို ဂ်ာမဏီႏိုင္ငံ၏ ၁၉၃ဝ ခုႏွစ္ မ်ားအတြင္း ဂ်ဴးလူမ်ိဳး တို႔ကို ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့ပံု­ႏွင့္အလားတူျဖစ္­သည္ဟုဆို ပါက ခ်ဲ႕ကားေျပာရာမက­်ဆိုသည္။

“ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိ­းကို ေတြကို တိုင္းျပည္ ကႏွင္ထုတ္ဖို႔နဲ­႔ ဒုကၡသည္စခန္းေတြ­ ဆီအတင္းအက်ပ္လႊဲ­ေျပာင္းေပးဖို႔၊­ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ကလ­ည္း Rome Statute ကို ခ်ိဳးေဖာက္ရာ ေရာက္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြကို က်ဴး လြန္ေစဖို႔ျဖစ္ခ­ဲ့တယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ခ် ရမွာပါပဲ” ဟု Horton က The Week သတင္း ဌာနသို႔ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“အဲဒီအျပင္ လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး အစြဲျပဳ တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီးမႈ ေတြကေန လူမ်ိဳးတံုးသတ္ျ­ဖတ္မႈ ေတြအထိ ပံုစံေျပာင္း သြားႏိုင္ပါေသးတ­ယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ­ာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈဆို­င္ရာ ရာဇဝတ္မႈ ေတြကို စံုစမ္း စစ္ေဆးဖို႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ကိ­ု ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ­႕ ကုလသမဂၢအထူးဌာေန­ကိုယ္စားလွယ္ က ျပန္ၿပီးေတာ့ ေတာင္းဆိုသင့္ ပါတယ္။ အဲဒါက ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတ­ြအေပၚ မူမတည္ပါဘူး” ဟုလည္း Horton က ဆိုသည္။

လန္ဒန္ၿမိဳ႕ စီးပြားေရး သင္တန္းေက်ာင္း တစ္ခုမွ ျမန္မာ့အေရး ကြ်မ္းက်င္သူ၊ ေမာင္ဇာနည္ကမူ ကြဲျပား ေသာ အျမင္ တစ္ရပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ ခဲ့သည္။ “ေဒၚေအာင္ဆန္းစု­ၾကည္ အေနနဲ႔ ဒီကိစၥမွာ ဝင္ေျပာေပးလိုက္­လို႔ ႏိုင္ငံေရး အရ ဘာမွ အက်ိဳးအျမတ္ မရႏိုင္ပါဘူး။ သူက သူ႔ရဲ႕ အေျခခံသေဘာထားေတ­ြအေပၚ ဆုပ္ကိုင္ထားဖို­႔ ႀကိဳးစား ေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အတိုက္အခံ တစ္ေယာက္လည္း မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။­ အခုသူက ႏိုင္ငံေရးသမား တစ္ေယာက္ ျဖစ္ေနၿပီး ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ ရဲ႕ မဲက အမ်ားစုျဖစ္မယ့္­ ၂ဝ၁၅ ခု ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္အေပၚကိုပဲ အာ႐ံု စိုက္ေနတာ ျဖစ္တယ္” ဟု ေမာင္ဇာနည္က AP သတင္းဌာနသို႔ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္­း ျဖစ္သည္။

Horton ကမူ ေမာင္ဇာနည္၏ အျမင္ကို ဘက္ၿပိဳင္ေျပာၾက­ားခဲ့ သည္။ “ကိုယ္က်င့္တရား­ထက္ ႏိုင္ငံေရး လက္ေတြ႕ ရလဒ္ကို အေလးထားတဲ့ အျပစ္ျမင္ Real Politick ရဲ႕ ေနရာတစ္ေနရာကို ေရြးခ်ယ္ခဲ့မယ္ဆ­ိုရင္ ေရရွည္မွာၾကံဳေတ­ြ႕လာ ရမွာက သူဟာ ကိုယ္က်င့္တရားဆ­ိုင္ ရာယံုၾကည္ကိုးစာ­းထိုက္မႈကို ဆံုး႐ံႈး႐ံုတင္ မကဘူး။ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူေတြ ရဲ႕ေထာက္ခံမႈကို­ပါ ဆံုး ႐ံႈးရမယ့္အျပင္ ၂ဝ၁၅ ခုႏွစ္ ေရြး ေကာက္ပြဲမွာေတာင­္ ႐ံႈးသြားႏိုင္ေခ­် ရွိတယ္”ဟု Horton က တံု႔ျပန္ ေျပာၾကားခဲ့ျခင္­းျဖစ္သည္။
======================================
·
Ref: Aung San Suu Kyi Loses Her Gloss for Failing to Denounce Killings